Yangında insan
Yangına müdahale edilirken her ne kadar kontrol elimizde olursa olsun her zaman insan faktörü işin içinde olduğundan panik veya diğer sebeplerden müdahale edenlerde veya edilenlerde küçük yada büyük yanıklar oluşabilir. Bu sebeplerden yangına müdahale edecek kişilerin yangına olduğu kadar yanığa karşı da ilk yardım müdahalesi konusunda bilgili olması gerekmektedir.

Yanık Yaralarının Mekaniği
Yanık yaraları oluşumu ve ilerlemesi açısından diğer yaralardan bazı farklılıklar gösterir. Eğer ilk yardımı doğru yapılmazsa yanık ilerleyebilir. Yaralanmalarda ısı kaynağı birşekilde cilde dokunup geri çekildiğinde cildin ısısı aynı kalmaz çünkü temas sırasında ısı kaynağından cilde ısı transferi olur. Bu da cildin ısısını fizyolojik seviyenin çok üzerine çıkarır. Yanma bu sırada oluşur ve ilerlemeye başlar, ısının etkisi ile hücreler zarar görmeye başlar.

Yanma, ısı kaynağı ciltten uzaklaştığında bitmez, cilt tekrar normal ısısına dönene kadar devam eder ve hücreler zarar görmeye devam eder. Cildin tekrar fizyolojik ısıya geri dönmesi sırasında geçen zaman içinde mevcut ısı yüzünden yanma devam eder. Burada unutulmaması gereken husus yanığın mekaniği itibarı ile yavaş oluşan bir yara olduğu tedaviye başlamadan evvel yaranın ilerlemesinin durdurulması gerektiğidir.

Yanıklar meydana geldiğinde vücut savunmaya geçer ve damar sistemi vasıtası ile kendi kendini soğutmaya çalışır. Vücut bu sırada su kaybetmeye başlar. Büyük yüzeyli ve derin yaralanmalarda bu işlem çok hızlandığından yaralı çok miktarda su kaybeder. Bazı durumlarda verilen serum bile kaybedilen suyu yeterince hızlı yerine koyamayabilir ve yaralının kanı koyulaşmaya başlar. Bir süre sonra kan o kadar koyulaşır ki kalp kanı pompalayamaz hale gelir ve hasta kalp krizi sonucunda kaybedilir.

Yanıklara ilk müdahale Yangında ilk yardım ve yanma sürecinin durdurulması:
Yanık ilk yardımı hemen ve en az 15 dakika süre ile yapılmalıdır ve ağır vakalarda müdahalenin şekli ve bilhassa zamanlaması yaralının hayatını kurtarmakta büyük rol oynar. Bu sırada en önce yapılması gereken oluşmuş yanığın tedavisinden önce mevcut fazla ısının ciltten kontrollü bir şekilde alınmasıdır. Bu cildin yanmasını durduracak, cildi şoktan çıkartacak, yaralıyı stabilize edecektir.

Yarayı soğutmak için genelde tavsiye edilen yanık bölgenin akan su (suda kesinlikle tazyik olmamalıdır) ile soğutulması, veya mümkünse soğuk suyun içine batırılmasıdır. Bu metod hernekadar faydalı olsada duruma göre yaralının hareketsiz kalması gerekmektedir. Ayrıca bu metodta genelde soğutulması gerekmeyen bölgelerde soğutulmaktadır. Kullanılan suyun temizliği de ayrı bir risk unsurudur.

Yaranın kontrollü olarak soğutulması çok önemlidir. Aşırı hızlı soğutma yapılırsa, yaranın etrafındaki kılcal damar ve sinir sistemi cilt bu sefer soğuk şokuna maruz kalabilir (Frost Bite). Yaranın ısısı normale döndüğünde cilt altındaki damar sistemi normal şekilde çalışmaya başlayarak hem soğutma hemde kendi kendini tedavi etme yada gerekli reaksiyonu gösterme sürecine başlar.

Yanığın soğutulması ile ilgili günlük hayattan örnek vermek gerekirse kaynamış yumurta en uygunudur. Yumurta 6 dakika kaynatıldıktan sonra ocaktan alınıp soğuk su ile soğutulursa pişmesi durur ve kabuğu kırıldığında içinin bir kısmının pişmemiş ve sulu olduğu gözlemlenebilir. Ancak soğuk su ile soğutulmayan yumurtanın bekletildiğinde, bir süre sonra içininde tam olarak pişeceği gözlemlenebilir.

Yukarıda sayılan sebeplerden dolayı yanığın kontrollü olarak ısısının düşürülmesi böylece yanmanın durdurulması gerklidir.

Yapılmaması gerekenler ve nedenleri:
Yanığa ilk müdahalede yapılan genel yanlışlardan birkaçını ve neden yanlış olduğunu aşağıda özetledik:

Yağ ihtiva eden kremler, pomatlar:
Bu ürünler esasen tedavi amaçıdır ve yanığın stabilize edildikten sonra tedavisinde büyük rol oynarlar. Ancak içerdikleri yağlar izole edici olduğundan yeni oluşmuş yaranın üzerine sürüldüğünde mevcut fazla ısıyı yaranın içine hapsederler. Her ne kadar üst katmanlarda tedaviye başlasalarda içeride kalan ısının tahribata devam etmesine sebebiyet verirler. Bu açıdan bu ürünler yara soğutması ve nemlendirmesi işlemi bittikten sonra kullanılmalıdır.

Diş macunu
Her ne kadar içerdiği mentol rahatlama hissi uyandırsa da yanığa sürülen diş macunu yarayı soğutmayacak ve içindeki kimyasallar ayrıca kimyasal yanık tehlikesi de doğuracaktır.

Yoğurt
Genelde serin ortamlarda korunan yoğurt yanık bölgeye sürüldüğünde rahatlama hissi uyandırır. Ancak kısa zamanda yoğurt kuruyacak ve cilde yapışacaktır. Bu da daha sonra yaranın bakım ve tedavisine geçildiğinde ayrıca temizlik için zaman harcanması ve derinin gereksiz yere fazladan tahriş olmasına sebebiyet verecektir. Ayrıca yukarıda yağlı pomatlarda bahsettiğimiz üzere yoğurdun içerdiği yağ ısıyı içeriye hapsedecektir.

Buz
Buz soğutma yapmasına rağmen, bunu aşırı hızlı yapmasından dolayı cilde ayrıca soğuk şoku yapar. Bu yanık bölgesinde orayı iyileştirmeye yarayacak kan damarlarını büzer. Ayrıca şiddetli soğuk yüzünden uyuşan sinirler her ne kadar rahatlama hissi verse de esasında sadece fonksiyonları engellenmiştir. Özellikle büyük yüzeyli yaralanmalarda buz uygulaması hipotermiaya sebep olabilir ve bu seferde yaralı ikinci bir riske maruz kalır.


Diğer yanık çeşitleri ve mekaniği
Diğer yanık çeşitleri ise kimyasal ve elektirik yanıklarıdır. Kimyasal yanıklarda hızlı şekilde cildi tahriş eden maddeler tazyikli olmayan su ile temizlenmelidir. Hemen sonrasında soğutma ve nemlendirme işlemine geçilmelidir. Ayrıca yanmakta olan kişinin karbondioksit tüpü ile söndürülmemesi gereklidir. Tüpün içerisindeki kimyasallar yaralının durumuna göre cilde yapışabilir ve mevcut yaranın üzerine bir de kimyasal yanığı ekler. Diğer taraftan, elektrik yanıklarında dikkat edilmesi gereken, müdahaleden evvel akımın kesilmesidir.

Çare BurnFree:
Yanıkların ilk yardımında soğutma ve nemlendirme kullanılır
Uygulandığında:
Isının derinin alt katmanlarına ilerlemesini durdurarak, yanığın derinleşmesini engeller.
Yanıkdaki normalin üzerindeki ısıyı düşürür
Deri ısısını fizyolojik durumuna getirir
Yanık bölgesini serinletir,
Yaralıyı sakinleştirir
Acısını dindirir.

Burn Free %95 su bazlıdır ve sudan 4 kat hızlı olarak yarayı soğutur. Tüm ısı yanıkları, kaynar sıvı yanıkları, güneş yanıkları, hafif yaralar, kesikler, sıyrıklar, kimyasal madde yanıkları, elektrik yanıkları için kullanılır. Taşınması ve kullanması son derece kolaydır.

Burnfree, %100 suda çözülebilen yüksek viskoziteli jeldir. Jel, steril pansumanlardaki süngerimsi “ open cell ” yapıya ve battaniyelerdeki yün yapıya rahatlıkla nüfuz eder. Böylece yanıkları etkili şekilde serinletmek mümkün olmaktadır.

Burnfree jelinin içinde ilaç sınıfına giren hiç bir etken madde bulunmaz. Amerikan FDA (Federal Gıda ve İlaç Kurumu) tarafından Medical Device (tıbbi cihaz) olarak sınıflandırılmıştır. Burnfree ürünleri, Avrupa Birliği içinde kullanım yeterliliği sağlayan CE markasına haizdir. BurnFree Melaleuca Alternifolia hülasası içerir. Doğal anti-mikrobiyal ve enfeksiyonları engelleyici özellikleri yaralar üzerinde iyileşme sürecine yardımcı olur.

Burnfree jeli, içerdiği buharlaşmayı engelleyici ve jelleştirici maddeler sayesinde etkinliğini uzun süre muhafaza eder. Tüm Burnfree ürünleri, ilaç kategorisine giren hiç bir madde içermeyen, özel formüllü aynı jelden ihtiva eder. Burnfree ürünlerinde Lidokain benzeri hiç bir lokal anestezik madde kullanılmamaktadır.

Ürün tipleri ve kullanım metodları
Yanık ilk yardım jelleri
BurnFree jelinin direk şişelenmiş halidir. Yaralara doğrudan kalınca bir tabaka halinde uygulanır.

Yanık ilk yardım Pansumanları
BurnFree jelinin “açık-hücre” yapılı süngerlere emdirilmiş halidir. Genellikle dikey bölgeler, eklemler ve nispeten büyük yüzeyli yaralarda kullanılırlar. Pansumanlar birçok yararlı özelliğe sahiptir : Yanmış bölgeyi tamamen kaplar, hava yoluyla oluşan enfeksiyonu önler. Elastikiyeti sayesinde, kabarma ve su toplama durumunda rahatsızlık vermez, eklem hareketlerini kısıtlamaz. Hafif, rahat taşınan steril pansumanlardır.

Pansumanlar yapısal özelliği sayesinde : İplik içermez, debri bırakmaz, yara yüzeyine yapışmaz, Yara içine geçmez. Bünyesindeki jeli homojen şekilde yanık yüzeyine dağıtır. Pansumanların içerdiği özel jel solüsyonu, ilk müdahale sonrasındaki tedavi esnasında kolayca çıkarılmalarını sağlar. Yanık, su yada fizyolojik solüsyonla yıkanarak zahmetsizce temizlenir, bunun sebebi BurnFree jelinin suda tamamen çözünür olmasıdır.

Yanık ilk yardım Battaniyeleri
Hidrojel/hayat kurtarma battaniyeleri acil müdahale ve endüstriyel kullanım alanlarında yanıklara karşı ilk yardım, ateşe ve ısıya karşı fiziksel koruma sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Yaşamsal tehlike altındaki yaralıyı hayatını kaybetmeden bir tedavi merkezine ulaştırmak için kullanılır. Ürünler ANSI (Amerikan Ulusal İş Güvenliği Enstitüsü) tarafından belirlenen yanıklarda su bazlı jel uygulaması ile ilgili standartlara uygundur. Endüstride ve Askeri alanda dünyanın bir çok ülkesi tarafından kullanılmaktadır

Battaniyeler özel örgü tekniğiyle saf yünden imal edilmiştir. Bu sayede, kendi ağırlığının 14 katına varan BURNFREE hidrojel solüsyonunu bünyesinde tutmaktadır.

BURNFREE battaniyeleri alevlere karşı da fiziksel koruma sağlar. Yangına dayanıklı olan battaniyeler:
Baş ve vücüt çevresine sarıldığı taktirde yangının ortasında kalmış kişi için (kurtarma görevlisi yada yaralı için) koruyucu kalkan görevi görür veya alevlerin üzerine fırlatılarak bir acil kaçış yolu da oluşturulur.

Battaniyelerin ilk yardım amacıyla kullanımı, elbiseleri yanmakta olan yada daha öncesinde yanığa maruz kalan kişiyi tamamen sarmak yöntemiyle gerçekleştirilir. Battaniyeler yaralının üzerindeki alevleri anında söndürecektir, elbiselerini ve elbiselere nüfuz etmiş maddeleri de nemlendirip serinletecektir. Derideki normalin üzerindeki ısı düzeyi düşecektir.

Battaniyeler, mikro-organizma üremesini engelleyici özellikte olduklarından (Bakteriostatik), yaralıyı dış ortamdan kaynaklanan enfeksiyondan koruyacaktır.

Ayrıca, BURNFREE battaniyeleri sayesinde sağlanan serinletme, nemlendirme, rahatlatma, yaralıyı fizyolojik ve psikolojik travmadan koruyacaktır, ve acısını dindirecektir. Ayrıca yaralıyı tamamen sıvı ile kapladığı için vücuttaki ölümcül olabilecek sıvı kayıplarını azaltacaktır.

Niçin lazım?

Yanığın tedavisi çok masraflı ve uzun sürelidir. %15 ve üzeri boyutlardaki yanıklarda yaralanmış kimseler aylarca tedavi görmek durumunda kalmaktadırlar. Bu tedaviler yüksek meblağlara malolmasının yanında kişileri gelir kaynaklarından yoksun bırakmaktadır. Aynı şekilde kurumlarda zaman zaman kalifiye elemanlarından uzun süre ayrı kalmak ve kaybedilen iş gücünü bir çok masraflı metodla çözüme ulaştırmak durumunda kalmaktadır. Bu sebepten ötürü Yangın risklerine karşı olduğu kadar yanık risklerine karşı da önlem alınmalıdır.

Yurt dışındaki kullanımları:
Amerikan Ordusu:
Muhtelif çatışmalarda, patlama veya değişik sebeplerden meydana gelen büyük boyutlu yanmalar da kullanılmaktadır. Devam eden çatışma veya diğer sebeplerden ötürü ilk yardım aracının yaralının bulunduğu alana gelemediği zamanlarda yaralı yanık battaniyesine sarılarak güvenli bir noktada bekletilir. Çatışma bitene yada diğer engel nedenler ortadan kalkana kadar yaralının ilk müdahalesi yapılmış olur. Araç geldiği zamanda ise yaralı olduğu gibi tıbbi yardım alacağı noktaya sevkedilmektedir.

Denizde ilkyardım
Denizcilik işlerinde bilhassa seyir halinde oluşan kazalarda her ne kadar en son teknoloji kullanıma sunulmuş olsa da uzak mesafeler acil durumlarda uzun süreler beklemeyi gerektirebilir. Böyle durumlarda oluşan yanıklarda yardımın gelmesini beklerken geçen zamanda yanık ilk yardım battaniyeleri hayat kurtarıcı olmaktadır.

İtfaiyede ek koruma
Amerikanın çeşitli itfaiyelerinde yangınlara müdahale sırasında yeterli teçhizatın bulunmadığı anlarda Burn Free Jelinin sudan 4 kat hızlı ısı emmesi özelliği sebebi ile battaniyeler kıyafetleri soğutma amacı ile kullanılırlar. Yani yangında mahsur kalanları dışarı çıkarmak için yangının devam ettiği bölgelere girmek durmunda kalan personel yangın battaniyelerini üzerlerine sararak ayrıca koruyucu bir katman oluştururlar.